สี่ปีที่แล้วในสมัยที่ Symbian 9 เพิ่งเข้าสู่ตลาดใหม่ๆพร้อมระบบ Symbian Signed อันแสนบัดซบจับจิต เราพูดกับเพื่อนที่ตั้งบริษัทด้วยกันว่า "Symbian ตายแน่ๆ" และเราก็เลิกเขียน Symbian ไปเลย 1 ปีเต็ม (เป็นช่วงที่ N73 เข้ามาและบูมมากในไทย แต่เราก็ไม่สนใจ)

หลังจากนั้นจึงมีโอกาสได้จับ Symbian อีกครั้งตอนที่เขียน MobiTubia เพื่อเข้าแข่งงานของโนเกีย เหตุผลเดียวที่ส่งแข่งตอนนั้นคือ อยากทำให้แฟนประทับใจ ไม่ได้เห็นอนาคตของซิมเบี้ยนอะไรหรอก อย่าคิดมาก ฮ่าๆ ซึ่งครั้งนั้นโชคดีได้รางวัลมา จากนั้นก็จับ Symbian เรื่อยมาจนถึงทุกวันนี้ (ถ้าวันนั้นไม่ได้รางวัลก็โยนทิ้งอีกนั่นแหละ)

จนถึงทุกวันนี้เกิดศึกสงคราม Mobile OS ขึ้น มีทั้ง iPhone, Android, Blackberry, webOS, Symbian, Maemo และ Bada เนื่องจากข้อจำกัดมากมายของ Symbian ซึ่งทำให้มันไม่เติบโตและเจริญเสียที (ก็ Symbian Signed เซงฮวยนั่นแหละ) รวมถึงการที่ Maemo ออกมาก็ทำให้คนคิดว่าโนเกียทิ้ง Symbian แล้ว (แต่จริงๆแล้วไม่จริงนะจ๊ะประเด็นนี้ เพียงแต่ Maemo จะเป็นอีกตลาดนึงเท่านั้น)

...กูรูทั้งหลายแหล่จึงฟันธงว่า Symbian ตายแน่ๆ...

ในมุมมองของเรา มันเป็นความจริงครึ่งหนึ่ง เพราะจริงๆ Symbian มันควรจะตายไปนานแล้ว แต่ที่มันยังอยู่ได้เพราะมีโนเกียอุ้มชูไว้ ดังนั้นคงจะบอกได้ว่า "Symbian จะตายก็ต่อเมื่อ Nokia ตาย" เนื่องจากว่าตลาด Symbian มันใหญ่มากๆ ไม่มีเหตุผลอะไรที่โนเกียจะทิ้ง Symbian ไปเพื่อเริ่มทุกอย่างใหม่จาก 0

แต่อย่างไรก็ตาม ตอนนี้ Symbian เรียกได้ว่ามันอยู่ในขาลงอย่างต่อเนื่อง ล่าสุดปีนี้ทั้งยอดขายและ Market Share ร่วงลงฮวบฮาบ ทางโนเกียก็คงจะเห็นตรงนี้แล้วเหมือนกัน ก็เลยเริ่มมีการขยับตัวนิดหน่อยเพื่อให้ Symbian เติบโตขึ้นได้ด้วยการปิดจุดอ่อนที่ Symbian มีดังนี้

1. Symbian Signed ที่ผ่อนคลายขึ้น

ต้องยอมรับกันก่อนหละว่า Smart Phone OS ไหนจะได้ดีหรือจะดับวูบมันขึ้นอยู่กับว่ามีโปรแกรมอะไรใน OS นั้นๆบ้าง เหมือนกับการที่ iPhone ได้ดีอยู่ทุกวันนี้ก็เพราะว่ามันมีโปรแกรมเยอะนั่นเอง เช่นเดียวกันกับที่ webOS กำลังจะเจ๊งทั้งๆที่ OS ดีมาก ก็เพราะไม่มีโปรแกรมให้ลงเพิ่มเลยนั่นเอง และนี่คือปัญหาใหญ่ของซิมเบี้ยน การที่โปรแกรมใดๆจะสามารถ Publish อย่างถูกต้องได้ต้องเสียเงินเพื่อผ่าน Process Symbian Signed จำนวนมาก ตกแล้วเป็นหมื่นเลยทีเดียว จึงไม่มี Freelance Developer ทำ App ออกมาให้เห็นสักเท่าไหร่ จะมีก็แต่บริษัทใหญ่ๆ (ที่ทยอยหนีไปทีละบริษัท) เสียเงินเยอะไม่พอ การ Sign ยังผ่านยากมากๆอีกด้วย เรียกว่าต้อง Sign กัน 3-4 ทีเป็นอย่างน้อย ตกครั้งละ 8 พันบาท สุดท้ายเรียกได้ว่า "เลวร้าย"

ล่าสุดเพิ่งไปอ่านเจอในเว็บ Symbian Signed ก็ได้พบว่า Symbian เริ่มผ่อนปรนเกณฑ์การผ่าน Symbian Sign ให้ง่ายขึ้นเยอะมาก มากๆจนบอกได้ว่ายกเลิกกฎเกณฑ์ทิ้งหมดแล้ว เหลือแค่ว่า "รันได้โดยที่เครื่องไม่พัง" เท่านั้นเอง ซึ่งชอบมากมายตรงนี้ (แต่ถ้าจะให้ดีเอา Symbian Signed ออกไปเลยก็ดีนะ)

2. UI สิบปีกำลังจะถูกโละทิ้งหมด

เริ่มมีคนบ่นหนาหูขึ้นเรื่อยๆว่า UI ของ Symbian ใช้ยากและดูโบราณ... เห็นด้วย!! เพราะว่ามันเกิดมาสิบปีแล้วหนะ แล้วตั้งแต่เวอร์ชั่นแรกๆจนถึงเวอร์ชั่นนี้แทบจะไม่มีอะไรพัฒนาขึ้นเลย จะมีก็แค่ทำให้สวยขึ้น แต่โครงก็ยังเหมือนเดิมไม่ต่างกันมาก ทำให้คนเริ่มไม่ชอบกัน

ด้วยเหตุนี้เอง โนเกียจึงตัดสินใจจะโละ UI ปัจจุบันทิ้งทั้งหมด ในเวอร์ชั่นถัดๆไป Symbian จะไม่มี UI แบบที่เห็นอีกต่อไปแต่จะมาแทนด้วย Qt ดังนั้นเตรียมตัวเจอของใหม่ได้! (แต่อาจจะต้องรออีกหน่อยนะ)

3. Qt "ทางรอดของโนเกีย"

ตอนแรกเรานึกว่า Qt เป็นแค่ Engine ตัวนึงที่เอาไว้เขียนโปรแกรมบน Symbian ได้ง่ายขึ้น แต่หลังจากได้ไปงาน Forum Nokia Developer Conference ถึงได้รู้ว่าจริงๆแล้ว Qt มันคือทุกอย่างต่างหาก

ถึงทุกวันนี้ Qt จะเป็นแค่ Plugin/Library ขนาด 10 MB ที่ลงเพิ่มเข้าไปในมือถือ Series 60 3rd FP1 เป็นต้นไปได้ แล้วเครื่องนั้นๆก็จะสามารถรันโปรแกรมที่เขียนด้วยภาษา C ของ Qt ได้แบบ Native แต่ในอนาคต Qt จะเป็นทุกอย่างของ Symbian เลยเพราะมันจะมาแทนที่ UI ตัวเดิมนั่นเอง

จุดอ่อนของ Symbian อย่างนึงคือโปรแกรมแบบ Native เขียนยากมากกกกกกกกกกกก แต่พอ Qt เข้ามาปรากฎว่าทุกอย่างง่ายขึ้นแบบสุดๆ UI สามารถลากวางได้เลย ทุกอย่างถูก Wrap มาด้วยคำสั่งไม่กี่คำสั่ง เช่นคำสั่งติดต่อ Network สามารถทำได้ 10-20 บรรทัดเท่านั้น สามารถเขียนโปรแกรมหรูๆได้ด้วยไม่กี่บรรทัด โดยที่ Performance ยังดีเหมือนเดิมเพราะมันยังทำงานแบบ Native อยู่นั่นเอง

คนออกแบบ Qt มาต้องยอมรับว่าฉลาดมาก ออกแบบ Qt ด้วย Concept Cross-Platform ส่งผลให้ Qt ไม่ได้ทำงานได้แค่บน Symbian แต่ทำงานบน Platform อื่นๆได้เกือบครบ! (Windows เอย Mac เอย รันได้หมด) ถ้าเฉพาะมือถือก็รันบน Maemo ได้อีกหนึ่งอัน (และ Android อาจจะได้เร็วๆนี้) ให้อารมณ์ J2ME เลยคือ Write Once Run Anywhere (แต่จริงๆก็ต้องแก้โปรแกรมนิดหน่อยให้มันสนับสนุนหน้าจอขนาดต่างๆกันด้วยอ่ะนะ) และที่ให้อารมณ์ J2ME อีกอย่างนึงคือ มันเขียนง่ายมากกกกกกกกกกกกกกกกกก ง่ายจนประทับใจเลยอ่ะ แต่สิ่งหนึ่งที่ต่างจาก J2ME โดยสิ้นเชิงคือ Performance เพราะมันทำงานแบบ Native เร็วมากๆ

อีกจุดแข็งของ Qt คือการที่มันทำงาน base-on linux library ทำให้เราสามารถ Port โปรแกรม/เกมบน Linux มาลงได้อย่างง่ายดายมาก จึงไม่ต้องแปลกใจที่จะเห็นเกมบน Linux มาทำงานบน Symbian และ Maemo เร็วๆนี้ (เริ่มจาก SuperTux เป็นตัวอย่าง ตอนนี้มีให้โหลดเล่นกันแล้ว)

นี่เองเราถึงบอกว่ามันจะเป็นทางรอดของ "โนเกีย" เพราะภาพเก่าๆของ Symbian จะไม่เหลือแล้ว มันจะกลายเป็นระบบปฏิบัติการหน้าใหม่ที่มีข้างหลังเหมือนเก่า (ต้องบอกก่อนว่า Symbian ตัว Core มีประสิทธิภาพมากๆ จุดอ่อนอยู่แค่หน้าตา) รวมถึงจะมีระบบปฏิบัติการ Maemo มาร่วมขบวนการด้วยอีกตัว แต่ทั้งสอง OS นี้เราสามารถเขียนโปรแกรมด้วยภาษาที่ง่ายแต่มีประสิทธิภาพอย่าง Qt ได้ โดยใช้โค้ดร่วมกันได้เลย (ทดลองเขียนโปรแกรมสำหรับทั้่ง Symbian และ Maemo ด้วย Qt ดูแล้ว เวอร์คมากจริงๆ ไม่ต้องแก้โค้ดเลยแม้แต่นิดเดียว)

สรุป

นี่เองเป็นสิ่งที่โนเกียพยายามผ่าวิกฤติซิมเบี้ยนที่ทุกคนเก็งว่ามันถึงทางตันแล้วและจะตายในไม่ช้า ถือเป็นการผ่าทางตันแบบสุดกู่เลยหละ เพราะการ Renovate ครั้งนี้เหมือนกับการสร้างระบบปฏิบัติการใหม่เลยก็ว่าได้ แค่ยังมีชื่อเดิมว่า Symbian ก็หวังว่าการ Renovate ครั้งนี้จะประสบผลสำเร็จ รีบทำออกมาไวๆละกันนะ อยากเล่นแล้ว!!