ถือเป็นอีกหนึ่ง Tech Trend ที่เป็นที่พูดถึงอย่างต่อเนื่องมาหลายปีสำหรับเจ้า Virtual Reality หรือที่เรียกสั้น ๆ ว่า VR ซึ่งทำให้เจ้าใหญ่หันมาสนใจทั้งอุตสาหกรรม จึงไม่แปลกที่จะตามมาด้วยเทคโนโลยีในกลุ่มเดียวกันอีกหลายตัวไม่ว่าจะเป็น Augmented Reality (AR) และ Mixed Reality (MR)

ซึ่งถึงแต่ละตัวจะมีรายละเอียดต่างกันไป แต่ทุกอย่างก็มีแกนกลางร่วมกันคือ "การเล่นกับความจริง (Reality)" จึงเกิดเป็น Term ใหม่ขึ้นมาเพื่อเรียกเทคโนโลยีเหล่านี้โดยรวม ๆ ว่า Extended Reality (XR)

ถึงทุกคนจะเคยได้ยิน VR, AR และ MR กันมาบ้างแล้ว แต่เชื่อว่ามีแค่ไม่กี่คนที่รู้จริง ๆ ว่ามันคืออะไรและแตกต่างกันยังไงในแง่นิยาม บล็อกนี้เราเลยขอมาเขียนอธิบายว่าแต่ละตัวต่างกันยังไง จากนี้จะได้เรียกกันถูกครับ

Virtual Reality (VR)

แปลตรงตัวว่า "ความจริงเสมือน" เทคโนโลยีนี้เชื่อว่าทุกคนรู้อยู่แล้วว่ามันคืออะไร แต่เพื่อให้ชัดเจนก็ขออธิบายไปด้วยละกัน

VR เป็นการสร้างโลกเสมือนขึ้นมาผ่าน Computer Display ซึ่งจะมาในรูปแบบแว่น VR เมื่อผู้ใช้ใส่แว่นนี้แล้วจะเข้าไปอยู่ในโลกสามมิตินั้น ๆ ทันทีอย่างเต็มตัว และจะไม่สามารถรับรู้สิ่งที่อยู่ในโลกจริงใด ๆ อีกต่อไป ก็คือย้ายไปอยู่ในอีกโลกนึงเลยนั่นเอง

การ Interact พื้นฐานของ VR ก็คือเราสามารถหันไปหันมาเงยหน้าก้มหน้าแล้วทุกอย่างจะเปลี่ยนมุมมองไปตามทิศที่เราหันได้อย่างถูกต้อง ส่วนที่ต่อขยายออกไปก็มีเช่น Controller ต่าง ๆ ให้เราสามารถเล่นกับสิ่งของที่อยู่ในโลกความจริงเสมือนนั้น ๆ ได้

บางทีเราจะเรียก VR ว่า Immersive Technology ซึ่งก็แปลตรงตัวว่าเป็นเทคโนโลยีที่สร้างโลกสามมิติล้อมรอบผู้ใช้เอาไว้ หากคุณได้ยินคนพูดว่า Immersive หรือ Immersion ก็เข้าใจตรงกันนะว่ามันคือ VR นั่นแหละ

ทุกวันนี้เทคโนโลยี VR พัฒนาไปไกลพอสมควร สามารถใช้งานจริงในงานต่าง ๆ ได้เยอะมาก แต่ปัญหาคืออุปกรณ์ค่อนข้างใหญ่โตและยุ่งยาก ต้องรอให้อุปกรณ์เล็กและใช้งานง่ายกว่านี้ถึงจะเข้าสู่ตลาด Mass ได้ครับ

Augmented Reality (AR)

ก็แปลตรงตัวอีกเช่นกัน "การเอาความจริงมาตกแต่งเพิ่ม" นั่นเอง

แต่บริบทของคำว่า "ความจริง" ของ AR กับ VR นั้นต่างกัน

สำหรับ VR นั้นเป็นการสร้างความจริงเสมือนขึ้นมา แต่ของ AR เป็นการเอาความจริงที่อยู่ในโลกจริงมาใช้งานเลย

ถ้าเข้าใจนิยามตรงนี้ก็จะเข้าใจความหมายของมันแบบตรงตัวเลยคือ เทคโนโลยีที่เอาของเสมือนในโลกดิจิตอลไปเสริมเติมแต่งให้โลกจริง อะไรก็ตามที่มี Overlay ขึ้นมาเติมแต่งภาพในโลกแห่งความจริงถือว่าเป็น AR ทั้งหมดครับ

นี่ก็ใช่ ...

และเนื่องจาก AR จำเป็นต้องใช้ภาพของโลกแห่งความจริงมาใช้งานด้วย ดังนั้นอุปกรณ์ที่จะใช้ในการเล่น AR ก็เลยต้องมี "กล้อง" เป็นส่วนประกอบ โทรศัพท์มือถือก็เลยถูกนำมาใช้งานนี้เยอะพอสมควรเพราะทุกคนมีใช้กันอยู่แล้ว แต่อุปกรณ์ที่ทำมาเพื่อเป็นแว่น AR เลยก็มีอยู่ เช่น

โทษ ๆ ผิด ๆ อันนี้สิ แว่น Smart Glass ที่พ่วงมาทั้งจอ กล้องและ CPU สามารถลงแอป ฯ และใช้งานเป็นแว่น AR ได้ในตัวทันที อันนี้เป็นของ Osterhout Design Group (ODG) เห็นว่า NASA จะเอาไปใช้ด้วย

สำหรับ AR นี่เป็นอะไรที่ Hype มากเมื่อปีที่แล้ว เพราะว่า Apple ทำของเกี่ยวกับ AR ออกมาให้เล่นและเปิดตัวอย่างยิ่งใหญ่ แต่จนถึงตอนนี้ก็ยังไม่มีการเอาไปใช้งานจริงเท่าไหร่นักเพราะ AR เป็น Gimmick ซะมาก การเอามือถือมาส่อง ๆ เพื่อเล่น AR นั้นมันไม่ค่อย Practical เท่าไหร่ คนก็เล่นกันทีสองทีแล้วก็เลิก

แต่ AR ที่ใช้จริงแล้วก็มีอยู่บ้าง ส่วนใหญ่จะไปในงานเฉพาะทาง เช่น ทางการแพทย์ เอาแว่น AR ไปส่องดูว่าอวัยวะภายในของคนไข้อยู่ตรงไหนโดยที่ไม่ต้องผ่าออกมาดู (ใช้ภาพ X-Ray มาซ้อน) หรือพวกงานเน้นความบันเทิงเช่น Virtual Try-On สามารถลองแว่นหรือลองเครื่องสำอางค์โดยไม่ต้องไปที่ร้าน

สำหรับ VR และ AR เป็นอะไรที่ต่างกันชัดเจนมาก ไม่มีใครแยกไม่ออกแน่นอน แต่พอมาถึงอันสุดท้ายนี่อาจจะมีคนสับสนกันบ้าง เอาหละ ไปต่อกันเลย

Mixed Reality (MR)

ก็แปลตรงตัวได้อีกนั่นแหละ "การเอาอะไรไปยำร่วมกับความจริง"

ฟังดูเผิน ๆ ก็อาจจะงงว่า เอ๊ะ แล้วมันต่างจาก AR ยังไง ก็เอาอะไรบางอย่างไปตกแต่งกับโลกความจริงเหมือนกันนี่ ถูกแล้วครับ เพราะตามแนวคิดแล้ว จริง ๆ MR เป็นศาสตร์ที่ต่อยอดจาก AR มาอีกทีนึง ก็คือใช้โลกแห่งความจริงเป็นหลักแล้วเอาอะไรไปวางเสริมเพิ่มเติมแต่ง แต่สิ่งที่ต่างกันคือ

MR จะเป็นการวางวัตถุโดยอิงกับตำแหน่งของโลกจริงด้วย

ถ้าเกิดเราวางวัตถุอะไรแล้วหันกล้องไปหันกล้องมาแล้วพบว่ามันยังอยู่ที่เดิม(ในโลกจริง) นั่นคือ MR ครับ ยกตัวอย่างเช่น แอป ฯ ทดสอบวางเฟอร์นิเจอร์

แอป ฯ พวกนี้เวลาเราวางเก้าอี้ไว้ตรงไหนมันก็จะอยู่ตรงนั้น ต่อให้หันไปทิศอื่นแล้วหันกลับมามันก็ยังอยู่ที่เดิม นี่แหละครับ Mixed Reality เอาของเสมือนมาวางโดยอิงกับตำแหน่งในโลกจริง

ถึงตอนนี้ก็อาจจะมีคนเกาหัวแกรก ๆ ว่า อ่าว ก็เคยใช้พวกนี้หลายตัว แต่เค้าเรียกกันว่า AR หมดเลยหนิ อันนี้เพราะว่า MR เป็นคำที่คนไม่คุ้นเคย การที่แบรนด์จะต้องมาให้ข้อมูลเพิ่มอีกว่า MR คืออะไรนั้นไม่คุ้มค่าเท่าไหร่ ก็เลยอาศัยเรียก MR รวมกับ AR ไปเลย (เพราะมันมาจาก Root เดียวกัน) อนาคตมีแนวโน้มว่าสองอันนี้จะเบลนด์กันจนเหลือ AR อย่างเดียว แต่ตอนนี้ก็ควรรู้ว่ามันต่างกันยังไงไว้ก่อนครับ

แบรนด์ที่ว่านี่ก็รวมพวกแบรนด์ Tech ด้วยเพราะแอปเปิ้ลและกูเกิ้ลก็ออก Toolkit ชื่อว่า ARKit และ ARCore แต่สิ่งที่สองอันนี้ทำได้ก็ทำได้ทั้ง AR และ MR เลย จะมีก็ไมโครซอฟต์เจ้าเดียวเองมั้งที่โปรโมท Hololens ของตัวเองว่าเป็น Mixed Reality เต็มตัว

สำหรับ MR นี้เป็นเทรนด์ที่หวือหวาและถูกนำมาใช้เยอะมาก พวก iOS และ Android ก็เริ่มฝังเทคโนโลยีนี้ไว้บน Mobile Browser ของตัวเองแล้ว อนาคตมีแนวโน้มว่าจะถูกนำมาใช้จริงมากที่สุดครับ แค่ต้องรออุปกรณ์ที่เหมาะกับการใช้งานมากกว่านี้

Extended Reality (XR)

พอเทคโนโลยีมันเริ่มเยอะ มีทั้ง VR, AR และ MR ถึงคนในสายงานนี้จะรู้ว่าแต่ละตัวไม่เหมือนกันเลย เทคโนโลยีเบื้องหลังนี่คนละแบบสุด ๆ แม้กระทั่ง AR และ MR ที่มีแนวคิดพื้นฐานเดียวกัน แต่เทคโนโลยีที่ใช้ขับเคลื่อนนี่คนละสายกันเลย

แต่ถ้าไปถามคนที่เป็น Consumer จริง ๆ ปรากฎว่าทุกคนคิดว่ามันคืออย่างเดียวกัน เพราะมันมีคำว่า Reality เหมือนกัน ดังนั้นก็เลยมี Term ใหม่ขึ้นมาเพื่อเรียกพวกเทคโนโลยี Reality เหล่านี้รวมกันว่า Extended Reality (XR) หรือการเอาความจริงมาต่อยอด ไม่ว่าจะเป็นความจริงเสมือนหรือความจริงในโลกจริงก็ตาม

สรุป XR เป็นร่มของทุกเทคโนโลยี เอาไว้เรียกรวมเท่านั้น ถ้ามีคนบอกว่า "ทำ XR ให้หน่อยดิ" อันนี้คือคุยไม่รู้เรื่องละ ต้องโฟกัสไปเลยว่าจะทำ VR, AR หรือ MR ครับ

ถึงจะเป็นคำที่คนส่วนใหญ่ไม่คุ้นกัน แต่ก็คงต้องเรียนรู้ไว้ จะได้อ่านบทความหรือคุยกับคนอื่นรู้เรื่องโนะ

ส่งท้าย

ตอนนี้ก็น่าจะแยกกันออกแล้วว่าแต่ละอย่างต่างกันยังไง ถ้าเกิดเจออะไรที่อยู่ในเทคโนโลยีหมวดนี้ก็น่าจะบอกได้แล้วว่าแต่ละอย่างคือ VR, AR หรือ MR เช่น เกม Pokemon Go ก็ต้องตอบได้แล้วนะว่ามันคืออะไร

ขอบคุณ OmniVirt สำหรับประสบการณ์การทำงานจริงที่ทำให้เราแยกออกว่าแต่ละอันคืออะไรและเอามาเขียนบล็อกได้ในวันนี้ เย้ เย

ไปละ แว้บบบบ