เมื่อวานซืน ขณะที่กำลังเตรียมตัวขึ้นพูดที่งาน Start it up, Power it up ครั้งที่ 6 อยู่นั้น ก็ได้รับ Notification ทาง Facebook รัวๆจากเพื่อน เชิญชวนให้ไปโหลดแอพฯ Meow Chat มาลงกัน

ด้วยความอยากรู้อยากเห็น ก็เลยกดเข้าไปใน Google Play ดูว่าแอพฯนี้มันดียังไง คนถึงแนะนำมาเยอะ ส่งมารัวๆเลย เลยเข้าไปนั่งดูรายละเอียดในนั้น

ดูจนจบก็ยังไม่รู้ว่ามันดียังไง ... จนเชื่อว่าการแนะนำนี้ไม่ได้เกิดด้วยวิธีสุจริตแน่นอน (ระหว่างที่ดู ก็มีคนส่ง Notification มาเรื่อยๆ)

นี่ไม่ใช่แอพฯแรกที่เจอแบบนี้ ดังนั้นไม่ได้แด๊กกุร้อกกกก (ช่างเป็นศัพท์ที่อ่านยากเสียจริง)

ไหนๆก็เป็นเรื่องใกล้ตัวที่จับต้องได้ขนาดนี้แล้ว เลยขอยกเป็น Case Study ที่น่าสนใจของการทำ Growth Hacking ซะเลย

Growth Hacking คืออะไร

พูดถึง Startup มันก็คือนักธุรกิจหน้าใหม่ที่ทำโปรดักส์ขึ้นมา ไม่มีเงินแยะแยะมากมาย แต่การทำ Marketing ก็ยังจำเป็นอยู่ดีในการเพิ่ม Growth

แล้วจะทำยังไงดีหละ?

จึงเกิดเป็นศาสตร์ของ Growth Hacking ขึ้นมา เพื่อ "หาเทคนิคทุกวิถีทางที่เพิ่ม Growth (หรือเพิ่มจำนวน User) ได้" โดยผู้ที่รับหน้าที่นี้ไปเรียกว่าตำแหน่ง Growth Hacker ซึ่งเป็นผู้ที่อยู่ทางสายกลางระหว่าง Marketing Skill และ Technical Skill

สาเหตุที่เรื่องนี้สำคัญมากก็เพราะไม่ว่าธุรกิจอะไร Growth ก็สำคัญเสมอ หาก Growth หยุด ธุรกิจก็จะสู่ขาลงในทันที

วิธีการที่ใช้กันบ่อยคือ "ล่อให้คนที่ใช้อยู่บอกต่อ" หรือพูดอีกอย่างคือ "ใช้ผู้ใช้เป็นคนโฆษณาให้" มีอยู่หลายวิธีด้วยกัน ถึงคำนี้จะเพิ่งถูกนิยามมาเมื่อปี 2010 เท่านั้นเอง โดย Sean Ellis แต่ก็มีการทำมาแล้วหลายสิบปี ยกตัวอย่างเช่น

Dropbox - ถ้า Invite คนอื่นมาได้ จะได้พื้นที่เพิ่ม 500MB

Trello - ถ้า Invite คนอื่นมาได้ จะได้ Trello Gold Membership ฟรี 1 เดือนต่อ 1 Invite ที่ได้มา มากสุด 12 เดือน

Sublime - วันก่อนมีแคมเปญจับฉลากแจกฟรี License Sublime อันเลื่องชื่อ ถ้าใครยิ่งแชร์ออก Social เยอะ ก็ยิ่งเพิ่มสิทธิ์ในการจับฉลากมากขึ้น

Hotmail - ด้านใต้ของเมลแต่ละฉบับ จะมีห้อยท้ายไปว่า 'PS: I love you. Get your free e-mail at Hotmail'

YouTube - ทำให้ผู้ใช้สามารถเอาวีดีโอไป Embed ในเว็บของตัวเองได้ คนดูก็เลยรู้จัก YouTube เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ

Mailbox - ไม่ยอมให้ผู้ใช้ใช้เลย ต้องรอคิวก่อนถึงจะใช้ได้ จนคนพูดถึงกันเยอะ

ทั้งนี้ Growth Hacking ไม่จำเป็นต้องใช้เงินน้อยเสมอไป ยกตัวอย่างรัฐบาลสิงคโปร์ ก็ทำ Growth Hacking ให้กับ Startup Ecosystem ของตัวเอง ด้วยการอัดเงินให้กับ Investor ในโครงการ NRF ปีละเป็นร้อยล้านเหรียญ ซึ่งช่วยให้ Investor ตัดสินใจในการลงทุนง่ายขึ้น นั่นก็แปลว่า Startup ก็จะมีโอกาสเกิดและเติบโตมากขึ้นตามไป ... นี่แหละ Growth Hack

Growth Hacking ฟังดูอาจจะเหมือนเป็นศัพท์หรู แต่ความจริงมันไม่ใช่เรื่องสลับซับซ้อนอะไรเลย ง่ายสุดคือการคิดว่า "จะทำให้เกิดการเติบโตได้อย่างไร" แค่นี้เอง ที่เหลือคือวิธีการ จะง่ายดายหรือพิศดารก็สุดแล้วแต่ความสร้างสรรค์จะกำหนด

หรือที่นิยมทำกันสุดๆของ Startup เลยคือ "จะผลักดันให้คนบอกต่อกันได้อย่างไร" อาจจะแลกมาด้วยของอะไรบางอย่างเช่นที่ Dropbox ทำ ซึ่งไม่ใช่จะแจกอะไรไปดาดๆ ต้องแจกสิ่งที่ผู้ใช้ต้องการ และส่งผลดีต่อโปรดักส์เราด้วย

แต่ก็ไม่ได้จำกัดแค่พวกนี้ วิธี Growth Hack แบบอื่นๆก็มีอีกเพียบ ยกตัวอย่างเช่น ให้สื่อเขียนถึง ก็เพิ่ม Growth ได้ไม่น้อย (ถ้าลงถูกที่)

แต่แล้ว Growth Hacking บางทีก็ถูกนำไปใช้ด้วยวิธีผิดๆ เพื่อหวังเพิ่มผู้ใช้แบบหน้ามืดตามัว ...

ด้านมืดของ Growth Hacking หรือที่เรียกว่า ... Spam

ลำพัง Growth Hacking ก็สุ่มเสี่ยงต่อการเป็น Spam อยู่แล้ว เพราะมันอาศัยการบอกต่อเป็นหลัก ก็เลยต้อง Balance ดีๆว่า ระหว่างความน่ารำคาญและการเติบโต เพราะหากมุ่งแต่จะสร้างการเติบโตโดยไม่สนใจอะไร จนเกิดเป็น Spam ก็จะเกิดภาพลบต่อโปรดักส์ทันที

อย่างแคมเปญ Sublime เมื่อสัปดาห์ก่อนก็ถือว่าเทาๆอยู่นะ เราก็ค่อนข้างรู้สึกโดนรบกวนมากพอสมควรเลยนะ ทุกคนใน Wall แชร์ลิงค์ Sublime มาหมด จนทำให้เกิดภาพลบต่อ Sublime ไปเลย

แต่ Sublime มันไม่ Mass ยกตัวอย่างแล้วไม่มันส์ ขอยกเคสแรกของวิธีที่ผิดที่อยากจะพามาแนะนำเลย

... LINE Cookie Run ...

ยังจำ Moment นั้นดี ที่แทบไม่มีใครคุยด้วยเลย แต่ได้รับ Request Cookie Run ตลอดเวลา จนตอนนี้ลบ LINE ทิ้งไปแล้วและก็เลิกเล่นเป็นการถาวรไปเลย

ตัวอย่างนี้คงไม่ต้องอธิบายอะไรมาก ทุกคนรับรู้ถึงความรำคาญหมด นี่เป็น Growth Hacking ที่สร้างผลลบต่อโปรดักส์อย่างมหันต์

และล่าสุด เมื่อวานนี้

... Meow Chat ...

ถึงแม้มันจะเพิ่งระบาดในเมืองไทย แต่เมืองนอกเคยมีข่าวครึกโครมมาหลายเดือนแล้วเกี่ยวกับแอพฯตัวนี้ที่ใช้ Growth Hacking แบบ Spam จนถูกกาหัวไว้ว่าเป็น Spammer ตัวเป้ง มีเว็บนอก Warning มากมายถึงแอพฯตัวนี้ (แต่ App Store, Google Play และ Facebook ก็ยังปล่อยให้มันเป็นไปอยู่)

ความจริงแล้ววิธีการของ Meow Chat นั้นแสนจะธรรมดามาก คือเด้งขออนุญาตผู้ใช้ว่าจะส่ง Notification ไปหาเพื่อนทั้งหมดในลิสต์ แล้วปกติคนอ่านกันมั้ย? ... ไม่อ่าน ก็เลยกด Yes ไป สุดท้ายก็ส่ง Invite หาทุกคนเลย

อาจจะเป็น User's Fault ก็จริง แต่พอดูจาก UI Flow แล้ว รู้สึกได้เลยว่าเป็นความตั้งใจของนักพัฒนาที่จะหลอกให้คนกด Yes แล้วยิงหาทุกคน พอเพื่อนได้รับ ก็นึกว่าเป็น Invite ที่ส่งมาอย่างตั้งใจ เพราะเพื่อนส่งมาให้หนิ ก็เลยลงแอพฯเรียบร้อย แล้วก็โดนหลอกให้กด Yes อีก แล้วก็เป็นแบบนี้เรื่อยไป

วิธีการที่ Meow Chat ใช้ นับเป็น Growth Hacking แบบนึง ถามว่าได้การเติบโตมั้ยในแง่จำนวน ตอบว่าได้ แต่ถามว่าได้ผลดีมากกว่าผลเสียมั้ย? สามารถรักษาลูกค้าไว้ได้มั้ย? ... อันนี้ไม่รู้ =)

วิธี Block Meow Chat

อาจจะรำคาญกันมาก ตอนนี้ก็ยังส่งมากันไม่หยุด แต่อย่าไปโกรธหรือโทษเพื่อนจน Unfriend เลย เพราะแอพฯเองต่างหากที่ทำสิ่งที่คนคาดไม่ถึงว่าจะส่ง Spam ไปหาเพื่อนฝูงขนาดนี้ แก้ปัญหาก็ต้องแก้ให้ตรงจุด ... Block เลย เลยขอมาสอนวิธี Block Meow Chat ในขั้นตอนเดียวให้

เข้าหน้า Settings ตาม URL https://www.facebook.com/settings?tab=blocking แล้วเลื่อนลงไปส่วน Blocking apps พิมพ์ไปว่า Meow Chat แล้วก็คลิกเลือก ...

จบ Block เสร็จละ

ใช้ Growth Hacking อย่างมีสติและจรรยาบรรณ

Growth Hacking มีวิธีให้เลือกใช้เยอะมาก และก็เยอะมากที่เป็น Spam สร้างความรำคาญ อย่าหน้ามืดตามัวเพิ่ม Growth โดยไม่คิดอะไร คำนึงผลที่ตามมาด้วย คำนวณด้วยว่าสิ่งที่เสียไปมากกว่าได้หรือไม่

ถ้าสุดท้ายบอกว่าคุ้มในระยะยาว ... ลุยเลย =)

ขอจบ Blog นี้แต่เพียงเท่านี้จ้า เมี้ยววววววววววว