ทำนายไว้ใน Blog "ตลาดมือถือปี 2013 คลื่นลมสงบ ปูทางสู่สนามรบครั้งใหม่" ว่า Windows Phone จะโตแบบหงอยๆ และผู้ผลิตรายอื่นๆนอกจาก Nokia จะเบือนหน้าหนี Windows Phone ทั้งหมด และเหมือนเรื่องราวต่างๆจะเกิดขึ้นเร็วกว่าที่คิดไว้ เพราะนี่แค่เดือน 3 สัญญาณก็ส่งออกมาว่าไม่มีใครสนใจ Windows Phone แล้ว ซึ่งถามว่ามันอยู่ในจุดที่เริ่มต้นรึเปล่า? ถ้าให้มองจากระยะเวลาและความควรจะเป็นแล้ว เราว่าตอนนี้มันถึงจุดจบแล้วมากกว่า อย่างที่บอกบนจั่วหัว Blog ... มันตายแล้ว ซึ่ง Blog นี้อาจจะทำให้ผู้ที่รัก Windows Phone เคืองเอาได้ แต่ส่วนตัวแล้วเนยว่ามันสำคัญที่จะต้องศึกษาสิ่งที่เป็นไปในวงการนี้ ไม่ว่าจะบวกหรือลบก็ตามครับ (อ่านให้จบก่อนนะจ๊ะ คำว่าตายหมายถึงอะไร และ Solution คืออะไร มีอยู่ในเนื้อหา)

สัญญาณที่ออกมามีอะไรบ้าง มาดูกัน (โปรดอ่านด้วยวิจารณญาณ เพราะผมไม่มีหลักฐานหรือ Reference อ้างอิงใดๆเลย ทั้งหมดเกิดจากมุมมองที่สัมผัสกับมันมาโดยตรงตลอดหลายปีเท่านั้นเอง)

งาน MWC ที่ไร้เงา Windows Phone นอกจากโนเกีย

นี่คงเป็นประเด็นใหญ่ Microsoft ไม่ได้ผลิตมือถือเอง หากแต่ทำ OS ออกมาให้ผู้ผลิตไปใช้ต่อ แต่งานมือถือใหญ่อันดับต้นๆประจำปีอย่าง MWC กลับไร้เงา Windows Phone รุ่นใหม่จากแบรนด์ใดๆเลย นอกจากโนเกียที่เปิดตัว Lumia 520 และ Lumia 720 อันนี้เป็นตัวชี้วัดได้อย่างดีว่าผู้ผลิตไม่ให้ความสำคัญหรือใส่ใจกับ Windows Phone เลย เพราะโดยปกติแล้ว งานพวกนี้กว่าจะไปออกได้ต้องลงทุนเป็นหลายร้อยล้าน ทุกแบรนด์ต้องการชิงพื้นที่สื่อและลูกค้าอยู่แล้ว การที่ไม่มี Windows Phone โผล่มาเลย มันตีความได้อย่างชัดเจนแล้วว่ามันคือหนทางลำบากของ Windows Phone แล้ว และเป็นประเด็นใหญ่เสียด้วยสิ

การถูกวาง Position ด้วย Ecosystem ให้เป็น Feature Phone ที่ Smart ไม่ใช่ Smart Phone

Position นี้มีตัวอย่างให้เห็นแล้วใน bada ที่ถูกวางไว้แต่ต้นให้เป็น Feature Phone ที่ Smart เพื่อลุยตลาดกลาง สุดท้ายก็ตายไปเพราะพัฒนาไม่ไวพอและโดนแอนดรอยด์กินตลาดไป แต่แล้ว Windows Phone ก็เผชิญชะตากรรมเดียวกัน ต่างกันตรงที่ Microsoft ตั้งใจให้มันเป็น Smart Phone แต่ที่เป็นอยู่ตอนนี้ อำนวยให้มันเป็นได้แค่ Feature Phone ที่ Smart กว่าปกติเท่านั้นเอง

โชคยังดีที่โนเกียทำตลาดเป็น ทำให้ Consumer จำนวนหนึ่งยังมองว่ามันเป็น Smart Phone อยู่ แต่เคราะห์ร้าย หลังจากได้ลองใช้จริงสักพักจึงได้รู้ว่าแอพฯดีๆไม่มีให้ใช้เท่าไหร่เลย คนเหล่านั้นก็จะเริ่มเข้าใจและเริ่มบอกต่อในที่สุด ตอนนี้ก็อยู่ในขั้นของการบอกต่อแล้วแหละ

ตอนนี้รับรู้ได้ว่า Nokia กำลังทำให้ข้อนี้ไม่เป็นจริงด้วยการผลักดันทุกวิถีทางที่ทำได้ แต่โนเกียคงต้องแข่งกับเวลาหน่อยแล้ว มือถือทำออกมาสวยดูดีน่าใช้จริงๆ แต่ OS ที่ไมโครซอฟต์ทำมานี่แหละตัวปัญหา

เวลาพิสูจน์แล้ว UI ที่แตกต่าง คือ "อุปสรรค" ไม่ใช่ฮีโร่

Metro UI ของ Windows / Windows Phone ถูกนำเอาไปใช้อย่างแพร่หลายในวงการดิจิตอลและการออกแบบ เพราะต้องยอมรับว่าสวยและเรียบง่ายจริงๆ แต่สำหรับตัว Windows Phone เองแล้ว ถึงจะสวยก็จริง แต่ความแตกต่าง "โดยสิ้นเชิง" ของมันจาก OS ตัวอื่นๆนี้ทำให้นักพัฒนาเบือนหน้าหนี เนื่องจากออกแบบยาก ต้องออกแบบทุกอย่างใหม่ ตรงนี้เคยบอกว่ามันน่าจะเป็นอุปสรรค แต่ตอนนี้เวลาพิสูจน์แล้วที่จะสรุปได้ว่า "มันคืออุปสรรคใหญ่"

สำหรับนาทีนี้ แอพฯที่เกิดจากนักพัฒนาเจ้าที่ "ดังแล้ว" เป็นตัวกำหนดอนาคตของ OS ได้อย่างดี แอพฯเกิดใหม่แทบจะไม่มีผลต่ออนาคตของ OS นั้นๆเลย นั่นแปลว่าการจะเอาแอพฯที่ดังแล้วมา เค้าต้องผ่านเงื่อนไข "การออกแบบใหม่ทั้งหมด" ก่อน และมีอยู่เพียงไม่กี่เจ้าเท่านั้นที่ยอมทำตรงนี้ (เช่น LINE) ซึ่งสุดท้ายมันส่งผลเสียทั้งระบบ แอพฯเก่าก็ไม่มาลง แอพฯใหม่ก็ไม่มีค่าพอ อุปสรรคนี้ Microsoft ไม่สามารถแก้ได้ทันแล้ว ต้องเป็นแบบนี้ต่อไปจนตายกันไปข้าง

130,000 แอพฯที่ไม่มีประสิทธิภาพ

Microsoft ประกาศว่ามีแอพฯแล้ว 130,000 แอพฯใน Windows Phone Store แต่ตลอดหลายปีที่ผ่านมาเราคงจะเรียนรู้กันแล้วว่าจำนวนไม่ใช่ทุกสิ่ง ตอนที่แอนดรอยด์วิ่งผ่าน 100,000 แอพฯ ทุกคนบ่นอุบด่าแหลกว่าทำไมมีแต่ขยะวะ ! และสถานการณ์เดียวกันนั้นก็เกิดขึ้นกับ Windows Phone เช่นกัน ตอนนี้มันวิ่งผ่าน 130,000 แอพฯก็จริง แต่ถามว่าถ้าคุณอยากได้แอพฯอะไรสักอย่างคุณจะหาได้บน Windows Phone มั้ย? บน iOS ตอบว่าได้แน่ บน Android บอกว่าค่อนข้างมั่นใจว่ามี แต่ Windows Phone กลับได้คำตอบว่า "ค่อนข้างชัวร์ว่าไม่มีนะ" ถ้าถามว่าเอาที่ไหนมาวัดว่าไม่มีประสิทธิภาพ อันนี้ประสบการณ์การใช้งานส่วนตัวล้วนๆครับ ใช้มาตั้งแต่สองปีที่แล้ว จนเพิ่งเลิกใช้เมื่ออาทิตย์ที่แล้ว จึงได้คำตอบนี้มา

น่าตลกว่า BB10 ซึ่งออกมาทีหลัง ตอนนี้กลับมีแอพฯแล้วเกือบ 100,000 แอพฯ และมีจำนวนที่มีประสิทธิภาพสูงกว่า Windows Phone หลายเท่าตัว เพราะมี Strategy เด็ดคือสามารถเอาไฟล์ apk ของแอนดรอยด์มาแปลงเป็นไฟล์ของ BB10 และเอาขึ้น Store ได้ทันทีโดยไม่ต้องแก้โค้ด ส่งผลให้นักพัฒนาแอพฯแอนดรอยด์เอาแอพฯขึ้น BlackBerry App World กันเป็นแถบ จนตอนนี้กว่า 70% เป็นแอพฯแอนดรอยด์ และมีประสิทธิภาพเสียด้วยสิ ตอนนี้ใช้ทั้ง Windows Phone และ BB10 ปรากฏว่าใช้ BB10 มีความสุขเรื่องแอพฯกว่าเยอะมาก ก็ตลกดี

ปัญหาที่ว่าทำไมแอพฯดีๆถึงไม่มีบนนี้นอกจากจะเรื่อง UI ที่พูดถึงตอนแรกแล้ว ยังมีเรื่องของภาษาโปรแกรมมิ่งที่ไม่เปิดให้คนอื่น Port แอพฯที่มีอยู่แล้วมาได้ง่ายๆ ที่พลาดสุดๆคือการไม่ Support OpenGL และบังคับให้ทุกคนใช้ DirectX ทั้งๆที่ถ้าจะทำก็ทำได้ แต่ไม่ทำเอง ผลคือไม่มีเกมดีๆจาก Platform อื่นมาลงเสียที สรุปแล้วมันเป็นระบบที่ปิดๆสุด อินดี้เกินไป (แต่ล่าสุด Marmalade สนับสนุน WP8 แล้ว ถือว่าน่าสนใจไม่น้อย)

Microsoft ช้ามากกกกกกกกกกกกกกกกกก

สามปีผ่านไป ทำไม Windows Phone ถึงไม่มีอะไรดีขึ้นเลย สาเหตุเพราะ Microsoft นี่แหละครับ ช้ามากในทุกสิ่งอย่าง จากที่ปล่อย Windows Phone 7 มา กว่าจะเป็น 7.1 กว่าจะเป็น 7.5 และล่าสุดเปิดตัว 7.8 ไป ก็มีคนได้ใช้อยู่นิดเดียวและมีปัญหาจนต้องหยุดปล่อย ส่วน Windows Phone 8 ก็มีปัญหาไม่น้อยเหมือนกัน และส่วนสำคัญๆอย่าง Noficiation Center ที่บอกว่าจะมีมาสักพัก ปรากฎว่าก็ยังไม่มา โดยรวมแล้ว Microsoft ช้าไปทุกก้าวจริงๆ จนรู้สึกว่าจะเป็นอีกโปรดักส์ที่ Microsoft ไม่รักรึเปล่า เพราะที่ผ่านมา Microsoft ไม่ค่อยรักโปรดักส์ของตัวเองเลย สร้างมาแล้วก็ทิ้ง ทิ้ง ทิ้ง ทิ้ง น่ากลัวจะซ้ำรอยอีก

โนเกียรู้ดี แต่ก็สู้ไม่ถอย

ในเอกสาร SEC ล่าสุดของโนเกียได้มีเขียนความเสี่ยงไว้ข้อหนึ่งว่า Microsoft อาจจะสร้างมือถือ Windows Phone ขายเอง ซึ่งถึง Stephen Elop จะออกมาบอกว่ามันไม่ส่งผลต่อความสัมพันธ์ของสองบริษัทแน่นอน แต่เอาจริงๆแล้วถ้าไม่ส่งผล จะเขียนไว้ในเอกสารความเสี่ยงทำไม? จริงหรือเปล่าหละ

จุดนี้โนเกียก็รู้ทุกอย่างว่า Windows Phone มันขาดอะไรไปบ้าง รู้ว่าคู่แข่งด้านการผลิตเริ่มหายไปและรู้ว่า Microsoft กำลังจะทำแข่งกับตัวเองเสียเองอีกด้วย

แต่โนเกียตัดสินใจชัดเจนแล้วว่าจะเดินมาทางนี้ จะลุยไปกับ Windows Phone เต็มตัว ดังนั้นโนเกียลุยเต็มที่สู้ไม่ถอยอย่างแน่นอนหลังจากนี้ ถึงจะเป็นหนทางที่ยากลำบาก แต่ผมเชื่อว่าโนเกียทำ Surprise ได้แน่ๆครับ

สรุป

สำหรับ Microsoft ตัว Windows Phone 8 คือความหวังสุดท้ายแล้ว ส่วนสำหรับ Nokia ตัว Lumia 920 คือความหวังสุดท้าย

ด้านโนเกียทำได้ในระดับ "ดีมาก" ในการสร้าง Lumia 920 ขึ้นมา อันนี้ No Doubt เลย ทำให้โนเกียกลับมากำไรได้ใน Q4 ที่ผ่านมา แต่ในทางตรงกันข้าม Microsoft ทำมาได้แย่มากสำหรับ Windows Phone 8 เพราะจนถึงตอนนี้ยังมี Critical Bugs อยู่เต็มไปหมด หากจะบอกว่ามันเพิ่งออกมาได้ไม่นานก็คงจะพูดได้ไม่เต็มปากนัก เพราะ Life Time ของ Windows Phone จนถึงตอนนี้มัน 3 ปีมาแล้ว แต่สิ่งที่ดีขึ้นกลับเป็นแค่ Minor Change เท่านั้น (เราไม่มองในมุม Engineer นะ เรามองในมุมผู้ใช้เท่านั้น จะเปลี่ยน Core จะเขียนใหม่ ยังไงก็ตามแต่ ถือว่าเป็น Windows Phone เหมือนกัน) จนถึงตอนนี้ Microsoft ต้องขอบคุณโนเกียนะ ถ้าไม่มีโนเกีย Windows Phone คงไม่เหลืออะไรแล้ว

สัญญาณที่ออกมาบอกอย่างนึงว่า Windows Phone 8 ยังไม่พร้อมคือการที่ซัมซุงเลื่อนการออกขาย ATIV S ออกไป สื่อนอกอาจจะวิเคราะห์ว่ามันเป็นกลยุทธิ์ของ Samsung ที่จะทำให้ Windows Phone ดูแย่ เพื่อทำลายโนเกีย บลาๆๆๆ แต่ความจริงมีอยู่ว่า ถ้าของมันดีพอ ใครก็ทำลายมันไม่ลงหรอก และสาเหตุจริงๆของการที่ซัมซุงเลื่อนขาย ATIV S ออกไปก็คือ Windows Phone 8 มันมีปัญหาเยอะมาก จนถ้าขายออกไปแล้วต้องมาตามแก้ มันไม่คุ้มเลย แม้แต่ตอนนี้ก็ยังมีปัญหาอยู่

คนอาจจะบอกว่าคงต้องรอดูสักพัก แต่จริงๆแล้วมันพ้นช่วงรอดูสักพักไปแล้วครับ ตอนนี้คือแทบจะได้คำตอบ ได้ข้อสรุปแล้วว่า Windows Phone เจอกับสถานการณ์ที่ลำบากแล้วแน่ๆ ที่ต้องจับตาดูต่อไปคือ "ทางออก" เพราะมีผู้ร่วมชะตากรรมอยู่สองรายด้วยกันได้แก่ Microsoft และ Nokia เพราะการที่บอกว่า "Windows Phone ตาย" นั่นต้องเกิดจากสาเหตุใดสาเหตุหนึ่งคือ ไม่ Microsoft หยุดทำ Windows Phone ก็ผู้ผลิตหยุดทำมือถือ Windows Phone และตราบใดที่ข้อใดข้อหนึ่งนี้ยังไม่เกิด Windows Phone ก็ยังไปต่อได้ ช่วงนี้เองที่อาจจะได้เห็นความเปลี่ยนแปลงของ Windows Phone

จนถึงตอนนี้คงบอกได้ว่า Windows Phone 8 ตัวปัจจุบันตายแล้ว คงจะไม่มีอนาคตอะไรมากมาย แต่ก็จะยังขายได้เรื่อยๆ เพราะโนเกียลุยเต็มที่ แต่มันไป Mass ไม่ได้เท่านั้นเอง แต่ถ้ายังเป็นแบบนี้ต่อไป การขายได้จะกลับมาทำร้ายโนเกียเสียอีกในภายหลัง ส่วนเจ้าอื่นก็คงจะหยุดแต่เพียงเท่านี้ สิ่งที่รอจากนี้คือ "การเกิดใหม่" ครับ อาจจะเกิดใหม่ในนาม Windows Phone 8.5 หรืออะไรก็ได้ แต่ต้องมีการเกิดใหม่ ก็เหมือนกว่า Android จะรุ่งได้ มันเกิดใหม่หลายครั้งมาก จนถึงจุดที่เริ่มขายได้จริงๆก็ Gingerbread แล้ว ปัญหาคือถ้าเป็น Android จะไม่ลำบากใจ เค้าพัฒนาไว แต่ Microsoft ติดที่เค้าช้านี่แหละ

ชื่อบทความอาจจะแรง แต่อ่านเนื้อหาน่าจะเข้าใจกันแล้วเนอะว่าอะไรคืออะไร คำว่าตายคืออะไร และทำไม Microsoft ต้องรับรู้ว่ามันจะตาย ถ้ายังอยากให้มันไปต่อ

ทั้งนี้ ไม่ว่าจะอย่างไรก็ตาม จงมีศรัทธาครับ MOLOME มีลง Windows Phone แน่นอน ;) ที่เงียบหายไปก็ไม่ใช่เพราะอะไร ทำงานอื่นอยู่เพื่อหาเงินมาทำขอรับ คงจะได้เห็นกันภายในเดือนหน้านี้แหละ รอเล่นได้จ้า